Opvoeden is kul, stop er toch mee!

Opvoeden is ‘grootbrengen en vormen’. Aldus de Dikke van Dale.

Is dat waar we naar streven als we kinderen onder onze hoede hebben?
Het klinkt alsof ´grootbrengen en vormen´ uit gaat van een huidige ‘onaffe’ toestand van het kind, het object. Dat kind dien je als volwassenen door middel van opvoeding af te maken.

En dat afmaken of opvoeden, is reuze moeilijk en ziet er dan als volgt uit:

• ‘Hoor es, David, ik vind dat je heel mooi kunt zingen, maar wil je het alsjeblieft ietsjes zachter doen?’ Als een jongetje van 5 keihard ’s morgens over het nog bedauwde grasveld van de camping rondtettert en zijn moeder (en de rest van de campinggasten) irriteert.
• ‘Wat zeg je dan?!’ Bij de kassa als het kind een snoepje krijgt. En dan net zo lang blijven staan, en de situatie verzwaren, tot er een verstaanbaar dankjewel uitkomt. Dat het kind in eerste instantie een overduidelijk non verbaal dankjewel uitstraalde voldeed kennelijk niet.
• Of ouders die, met bijbehorende kinderen aan hun zij, ervaringen uitwisselen. ‘Nee zeg, ze mag niet zelf kiezen wat ze aantrekt. Als we het aan haar overlaten loopt ze er elke dag bij als een vogelverschrikker’.

Is dat opvoeden?
Is dat hoe je denkt dat je hen normen en waarden bij kunt brengen en helpen opgroeien tot een volwassene die met zelfkennis en verantwoordelijkheid de wereld in stapt?
Is dat hoe je een kind kunt kneden naar hoe jij hem graag zou zien alsof je een hond africht?
Is dat je macht gebruiken om het kind te vernederen zodat het gaat doen wat maatschappelijk aanvaardbaar is?
Of misschien is het wel hoe je denkt dat het werkt om een goede opvoeder te zijn en doe je juist te hard je best?

Ik zie het gebeuren. Zodra mensen vinden dat er opgevoed moet worden gaat het masker van opvoeder op en de mens daarachter moet (tijdelijk?) wijken.
Je past je stem iets aan en zakt door je knieën zodat je op ooghoogte bent. Dan zeg je, glimlachend en totaal incongruent, met een ik-boodschap, ‘mama vindt jou heel lief maar je mag niet meer zomaar alle knopjes uit de laptop wieberen hoor, schatje, liefje, poepie, snoepie’. In de hoop (!) dat je daarmee het goede doet en zegt zodat het kind het niet meer zal doen.

Is dat goed opvoeden? Ja. Zal wel.
Ik zie het als jezelf verloochenen. Je eigen grenzen veronachtzamen en daarmee je kind onrecht aan doen. Had je geen opvoedmasker op, dan was je woest. Je zou uit je vel springen. Je zou niet met een glimlach en een zachte tekenfilmstem je kind benaderen. Je zou vertellen hoe geschrokken en boos je was. Je zou willen weten ‘waarom’ en je zou samen willen zoeken naar een manier om het goed te maken.

Hoe kun jij een rolmodel voor je kind zijn als je, terwijl je opvoeder speelt, mijlenver verwijderd bent van wat bij jou past?

Als je zoveel moeite voor je opvoedmasker doet, dan is opvoeden dus kansloos. Opvoeden is niks. Opvoeden is kul.

Bovendien. Er valt niets op te voeden. Ze brengen vooral zichzelf groot. Ze vormen zichzelf en worden gevormd, door zoveel meer externe factoren dan alleen jij als ouder. Ze ontpoppen zich, je staat er bij en kijkt ernaar.

Maar goed.

Ik ben het opvoeden kotsbeu. Dat was je inmiddels wel duidelijk, schat ik zo in. Net zo beu als nog zoveel andere dingen. Misschien is het de tijd van het jaar ofzo…

Wat je doet met kinderen is niet opvoeden.
Wat je doet met je kinderen is 2 dingen. Of eigenlijk 3.
Werken en communiceren. Uit liefde.

Uit liefde.
Ja. Omdat je graag samen bent. Omdat je het beste wenst voor de leden van je gezin. Omdat je wilt dat het goed gaat met de ander en jezelf. Omdat je om elkaar geeft. Omdat je elkaar het beste gunt. Omdat je bij elkaar hoort en wilt horen.

Werken.
Kleren wassen, druipende kinnetjes afvegen, waterballet in de badkamer dweilen, heen en weer rijden naar dansles, in de druipende regen je kind van school halen, midden in de nacht kots opruimen, zorgen voor enigszins voedzame maaltijden. Dat soort werk.

En vooral communiceren.
Overleggen over ieders behoeften om te zorgen dat er een compromis komt. Je zorgen op tafel leggen over het gedrag van je gezinslid. Kijken naar wat een ander met zijn lichaam zegt. Stop zeggen om te laten weten dat je gesteld bent op je lichaam en niet wilt dat iemand je pijn doet. Bespreken dat je onder dit dak wilt dat er gepraat wordt met elkaar in plaats van over elkaar. Luisteren naar je kind als hij boos is omdat je over zijn grens heen ging. Durven vragen naar hoe hij jouw benadering ervaart. Kortom, open communiceren over je wensen en grenzen.

En nee. Dat noem ik geen opvoeden. Dat noem ik gezond samenleven. Zoals je dat ook doet met je partner. Zoals je dat ook doet met een vriend of vriendin die je tijdelijk onderdak biedt. Wees eens eerlijk. Hoe anders ga je met die volwassen huisgenoten om?

Stop met opvoeden. En besteed die tijd en energie aan het ontdekken van je eigen wensen en grenzen zodat je congruent kunt zijn naar de mensen die je lief hebt. Kinderen en volwassenen.

En ja, dat is moeilijker maar ook 100 x respectvoller dan een opvoedmasker.